байланыс арнасы

(Канал связи)

шеткі немесе аралық құралдарын қосқанда бір немесе бірнеше байланысты жүргізе алатын, ақпарат беретін және қабылдайтын техникалық құрылғы және сигналдарды тарату ортасы. Әскери жүйеде байланыс арнасы әр түрлі желілік және арна тәріздес құралдардың көмегімен жасалады. Байланыс желісінің түріне және байланыс желісінің тығыздау құралдарына орай байланыс жүйесінде 3, 6, 12, 24, 60, 120, 600, 1920 және одан да көп байланыс арнасы болуы мүмкін. Байланыс қолбасшылар (командирлер), штабтар мен әскер (күштер) басқармасындағы ұрыс объектілері арасында жүргізіледі. Байланыстың желілік құралдарының пайдаланылуына және арна сигналдарының жіберілу ортасына байланысты байланыстар өткізгішті, радиоарналы, радиорелелі, топосфералы, ионосфералы, меотеорлық, ғарыштық және аралас болып бөлінеді. Байланыс түрлеріне қарай байланыс арнасы телефондық, телеграфтық, факсимильдік (суретті - телеграфты), телекодтық (мәліметтерді беру), теледидарлық, телеметрлік ақпараттарды беру арнасы (телемеханикалық) және басқа болып бөлінеді. Желідегі сигналдарды беру сипатына қарай байланыс арнасы ұқсас және үзікті болып сараланады. Байланыс арнасы әскери байланыс жүйесінде арнадағы сигналдарды беру мүмкіндігіне қарай да бөлінеді. Дамыған елдер армияларында мынадай Б.а. қолданылады: бір үлгідегі 300-3400 Гц жиілік спектр кеңдігіндегі телефондық, 50,75, 100 және 200 бод беру жылдамдығындағы телеграфтық, 1200, 2400, 4800 бод жылдамдықтағы телекодтық, бір үлгідегі бірнеше телефон арналарында 48000, 96000 бодқа дейінгі жылдамдықпен мәліметтерді беруге арналған кең жолақты байланыс арналары.